Cách chăm sóc và bảo vệ da trước các yếu tố gây hại

Làn da của chúng ta luôn phải đối mặt với những yếu tố từ bên trong (nội sinh) và bên ngoài (ngoại sinh) ảnh hưởng đến sức khỏe và vẻ đẹp. Vì vậy, việc chăm sóc và bảo vệ da trước cả hai loại yếu tố này là vô cùng quan trọng để duy trì làn da khỏe mạnh và rạng rỡ.

Bài viết này, Sắc Ngọc Khang sẽ chia sẻ những cách chăm sóc và bảo vệ da hiệu quả trước các yếu tố nội sinh và ngoại sinh

Bảo vệ da khỏi các nhân tố ngoại sinh

Ánh nắng mặt trời

• Sử dụng kem chống nắng hàng ngày: Chọn kem chống nắng phổ rộng (bảo vệ khỏi cả tia UVA và UVB) với chỉ số SPF từ 30 trở lên. Thoa đều kem trước khi ra ngoài 20-30 phút và thoa lại sau mỗi 2-3 giờ hoặc sau khi bơi lội, đổ mồ hôi.

• Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng: Hạn chế tối đa việc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều, khi cường độ tia UV cao nhất. Tìm bóng râm khi hoạt động ngoài trời trong khoảng thời gian này.
  
• Mũ rộng vành: Che chắn mặt, cổ và tai khỏi ánh nắng trực tiếp.
• Kính râm: Bảo vệ vùng da mỏng manh quanh mắt, ngăn ngừa nếp nhăn và các vấn đề về mắt do tia UV. Chọn kính có khả năng chống tia UVA và UVB.
• Quần áo dài tay, tối màu: Vải dệt dày, màu tối hấp thụ tia UV tốt hơn vải sáng màu và mỏng. Hiện nay có nhiều loại quần áo chống nắng chuyên dụng với chỉ số UPF (Ultraviolet Protection Factor).

Ô nhiễm môi trường

Không khí ô nhiễm chứa nhiều hạt bụi mịn, khí thải, kim loại nặng và các chất độc hại khác có thể gây ra nhiều vấn đề cho da như kích ứng, viêm nhiễm, lão hóa sớm, và làm trầm trọng thêm các bệnh da liễu.

Làm sạch da đúng cách:

• Tẩy trang kỹ lưỡng: Ngay cả khi không trang điểm, tẩy trang giúp loại bỏ các hạt bụi bẩn và chất ô nhiễm bám trên da vào cuối ngày.
• Sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ: Chọn sữa rửa mặt có khả năng làm sạch tốt nhưng không gây khô căng da. Rửa mặt nhẹ nhàng, tránh chà xát mạnh.

Sử dụng sản phẩm chứa chất chống oxy hóa: Các chất chống oxy hóa như vitamin C, vitamin E, niacinamide, ferulic acid giúp trung hòa các gốc tự do sinh ra do tác động của ô nhiễm, bảo vệ tế bào da khỏi tổn thương. Serum và kem dưỡng chứa các thành phần này rất hữu ích.

Tạo lớp màng bảo vệ: Sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp giúp tạo một lớp màng bảo vệ trên da, ngăn chặn các chất ô nhiễm xâm nhập.

Hạn chế tiếp xúc trực tiếp: Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt ở những khu vực có không khí ô nhiễm.

Thời tiết khắc nghiệt

• Mùa hè: Sử dụng kem dưỡng ẩm có kết cấu mỏng nhẹ, uống đủ nước để duy trì độ ẩm cho da. Xịt khoáng có thể giúp làm dịu và cấp ẩm tức thì.
• Mùa đông: Sử dụng kem dưỡng ẩm có kết cấu đặc hơn để bảo vệ da khỏi tình trạng khô ráp, nứt nẻ. Có thể sử dụng thêm dầu dưỡng da.

• Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột: Điều này có thể gây sốc cho da.

Chế độ chăm sóc da

• Chọn sản phẩm phù hợp với loại da: Da dầu, da khô, da hỗn hợp, da nhạy cảm có nhu cầu chăm sóc khác nhau.
• Sử dụng sản phẩm dịu nhẹ, không chứa hương liệu và chất tạo màu: Để tránh gây kích ứng da.
• Tránh lạm dụng các sản phẩm tẩy da chết hoặc các liệu pháp mạnh: Có thể làm tổn thương hàng rào bảo vệ da.
• Đọc kỹ thành phần sản phẩm: Tránh các thành phần có thể gây kích ứng hoặc không phù hợp với da của bạn.

Hóa chất và chất tẩy rửa

Các hóa chất trong sản phẩm tẩy rửa gia dụng, mỹ phẩm không phù hợp có thể gây kích ứng, viêm da tiếp xúc, làm suy yếu hàng rào bảo vệ da.

• Đọc kỹ thành phần sản phẩm: Tránh các sản phẩm chứa hương liệu nhân tạo, cồn, paraben, sulfate (SLS, SLES) và các chất gây kích ứng khác. Ưu tiên các sản phẩm có thành phần tự nhiên, dịu nhẹ và đã được kiểm nghiệm da liễu.
• Sử dụng đồ bảo hộ: Đeo găng tay khi tiếp xúc với các chất tẩy rửa mạnh.
• Thử sản phẩm trước khi sử dụng: Thoa một lượng nhỏ sản phẩm lên vùng da nhỏ (ví dụ: cổ tay) và theo dõi phản ứng trong 24-48 giờ trước khi sử dụng cho toàn bộ khuôn mặt.

Ma sát và tác động vật lý

Việc chà xát mạnh lên da, nặn mụn không đúng cách, hoặc các tác động vật lý khác có thể gây tổn thương, viêm nhiễm và để lại sẹo.

• Rửa mặt nhẹ nhàng: Sử dụng đầu ngón tay massage nhẹ nhàng sữa rửa mặt lên da theo chuyển động tròn. Tránh chà xát mạnh.
• Lau khô da đúng cách: Vỗ nhẹ khăn mềm lên da để thấm khô, không kéo căng hoặc chà xát mạnh.
  Không tự ý nặn mụn:
• Nặn mụn không đúng cách có thể gây viêm nhiễm nặng hơn, lây lan mụn và để lại sẹo. Hãy tìm đến các chuyên gia da liễu để được xử lý mụn an toàn.
• Cẩn thận với các liệu pháp tẩy tế bào chết vật lý: Các loại tẩy tế bào chết dạng hạt có thể gây tổn thương da nếu sử dụng quá mạnh hoặc quá thường xuyên.

Chăm sóc da từ bên trong (tác động đến các nhân tố nội sinh)

Sức khỏe bên trong có ảnh hưởng không nhỏ đến làn da. Chăm sóc từ bên trong giúp da khỏe mạnh và có khả năng chống lại các tác nhân gây hại tốt hơn.

Chế độ ăn uống – Nền tảng của làn da khỏe mạnh

Những gì bạn ăn vào có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và vẻ đẹp của làn da.

Uống đủ nước:

• Duy trì làn da đủ ẩm từ bên trong giúp da căng mịn, đàn hồi và giảm thiểu tình trạng khô ráp, bong tróc.
• Uống ít nhất 2-3 lít nước mỗi ngày, tùy thuộc vào cơ địa và mức độ hoạt động.

Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa:

• Vitamin C: Có trong cam, quýt, ổi, dâu tây, bông cải xanh. Giúp sản xuất collagen, làm sáng da và bảo vệ da khỏi gốc tự do.
• Vitamin E: Có trong các loại hạt, dầu thực vật, bơ. Dưỡng ẩm, chống oxy hóa và bảo vệ màng tế bào da.
• Beta-carotene (tiền chất của vitamin A): Có trong cà rốt, bí đỏ, khoai lang. Duy trì chức năng tế bào da khỏe mạnh.
• Selen: Có trong cá ngừ, tôm, trứng. Bảo vệ da khỏi tổn thương do tia UV.
• Chất béo lành mạnh (Omega-3, Omega-6): Có trong cá hồi, cá thu, hạt lanh, quả óc chó. Giúp duy trì hàng rào bảo vệ da, giảm viêm và giữ ẩm.
• Kẽm: Có trong hàu, thịt bò, hạt bí ngô. Tham gia vào quá trình tái tạo tế bào da và làm lành vết thương.

Hạn chế thực phẩm không lành mạnh:

• Đường và thực phẩm chế biến sẵn: Gây viêm, tăng sản xuất bã nhờn và có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn.
• Sữa và các sản phẩm từ sữa (ở một số người): Có thể liên quan đến tình trạng mụn trứng cá.
• Thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ: Có thể làm tăng lượng dầu trên da.

Giấc ngủ

Khi bạn ngủ, cơ thể sẽ thực hiện các quá trình phục hồi và tái tạo tế bào, bao gồm cả tế bào da. Thiếu ngủ có thể dẫn đến da xỉn màu, quầng thâm mắt, và làm giảm khả năng tự bảo vệ của da.

Ngủ đủ giấc: Cố gắng ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm.

Tạo môi trường ngủ tốt:

• Phòng ngủ tối, yên tĩnh và thoáng mát.
• Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ.
• Duy trì lịch trình ngủ đều đặn.

Quản lý căng thẳng

Căng thẳng kéo dài có thể kích hoạt sản xuất hormone cortisol, gây ra nhiều vấn đề cho da như mụn trứng cá, chàm, vảy nến và làm da nhạy cảm hơn.

• Tìm các phương pháp thư giãn: Yoga, thiền, tập thể dục, đọc sách, nghe nhạc, dành thời gian cho sở thích cá nhân.
• Dành thời gian cho bản thân: Thực hiện các hoạt động giúp bạn cảm thấy thư giãn và vui vẻ.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ tốt cũng giúp giảm căng thẳng.

Thói quen sinh hoạt – Nền tảng cho sức khỏe toàn diện

Các thói quen hàng ngày có tác động lớn đến sức khỏe làn da.

• Không hút thuốc lá: Khói thuốc chứa hàng ngàn hóa chất độc hại làm tổn thương collagen và elastin, gây lão hóa da sớm, da khô, xỉn màu và làm chậm quá trình lành vết thương.
• Hạn chế rượu bia: Rượu bia gây mất nước, làm giãn mạch máu, có thể dẫn đến da đỏ ửng và làm trầm trọng thêm các tình trạng da như rosacea.
• Tập thể dục thường xuyên: Tăng cường lưu thông máu, giúp da nhận được nhiều oxy và dưỡng chất hơn, mang lại làn da tươi tắn và khỏe mạnh.

Sức khỏe tổng thể

Các vấn đề sức khỏe bên trong có thể biểu hiện ra bên ngoài thông qua làn da.

Điều trị kịp thời các bệnh lý:

• Một số bệnh như tiểu đường, các vấn đề về tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến da.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu: Nếu bạn có bất kỳ vấn đề nào về da kéo dài hoặc nghiêm trọng, hãy tìm đến bác sĩ da liễu để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Kết luận

Làn da là “tấm gương” phản ánh sức khỏe và lối sống hàng ngày của mỗi người. Việc hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến làn da như ánh nắng mặt trời, chế độ ăn uống, giấc ngủ, stress hay cách chăm sóc da đúng cách sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ và cải thiện làn da từ bên trong lẫn bên ngoài. Hãy lắng nghe làn da của mình mỗi ngày, xây dựng thói quen sống lành mạnh và lựa chọn sản phẩm phù hợp để duy trì vẻ đẹp rạng rỡ và khỏe mạnh lâu dài.

Câu hỏi thường gặp

Trời râm mát có cần bôi kem chống nắng không?

Có. Mây chỉ cản được một phần ánh sáng nhìn thấy được, nhưng tia UV (UVA và UVB) vẫn có thể xuyên qua mây và gây hại cho da. Tia UVA, đặc biệt, có thể xuyên qua kính cửa sổ và gây lão hóa da sớm, sạm nám. Vì vậy, việc bôi kem chống nắng hàng ngày là cần thiết, bất kể thời tiết.

Da dầu có cần dưỡng ẩm không và nên chọn loại kem dưỡng ẩm nào?

Có. Da dầu vẫn cần được cấp ẩm để duy trì hàng rào bảo vệ tự nhiên của da. Khi da bị thiếu ẩm, nó có thể sản xuất nhiều dầu hơn để bù đắp, dẫn đến tình trạng da bóng nhờn và có thể gây mụn. Người có da dầu nên chọn các loại kem dưỡng ẩm có kết cấu mỏng nhẹ, không gây bí tắc lỗ chân lông như dạng gel, lotion hoặc serum gốc nước. Các sản phẩm “non-comedogenic” (không gây mụn) là lựa chọn tốt.

Chế độ ăn uống có ảnh hưởng đến tình trạng mụn trứng cá không?

Có. Chế độ ăn uống có thể đóng một vai trò nhất định trong việc hình thành và làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá ở một số người. Các loại thực phẩm có chỉ số đường huyết cao (GI) như đồ ngọt, bánh mì trắng, đồ uống có đường và các sản phẩm từ sữa (ở một số người nhạy cảm) có thể gây ra sự tăng đột biến insulin và các hormone khác, dẫn đến tăng sản xuất bã nhờn và viêm nhiễm. Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc có thể hỗ trợ sức khỏe làn da tổng thể.

Thiếu ngủ ảnh hưởng đến da như thế nào?

Khi bạn thiếu ngủ, cơ thể sẽ sản xuất nhiều hormone cortisol (hormone căng thẳng), có thể gây ra viêm nhiễm và làm trầm trọng thêm các vấn đề về da như mụn trứng cá, chàm và vảy nến. Thiếu ngủ cũng làm giảm quá trình tái tạo tế bào da, dẫn đến da xỉn màu, mệt mỏi, xuất hiện quầng thâm và bọng mắt. Giấc ngủ đủ và chất lượng là rất quan trọng để làn da có thời gian phục hồi và tái tạo.