Mất ngủ kéo dài – “kẻ thù” âm thầm tàn phá sức khỏe

Mất ngủ là một vấn đề sức khỏe phổ biến và có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và cuộc sống hàng ngày của mọi người. Dù bạn là người trẻ, người cao tuổi hay bất kỳ đối tượng nào, mất ngủ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện và tinh thần của bạn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào vấn đề mất ngủ kéo dài. Từ đó tìm hiểu biểu hiện, tác hại và cách giảm thiểu hoặc ngăn ngừa nó.

Biểu hiện của mất ngủ

Mất ngủ có thể biểu hiện thông qua nhiều triệu chứng và tình trạng khác nhau. Dưới đây là một số biểu hiện phổ biến của mất ngủ:

• Khó khăn khi đi vào giấc ngủ: Mất ngủ thường đi kèm với khó khăn trong việc thư giãn và tự đưa mình vào giấc ngủ. Người mất ngủ sẽ dễ bật dậy trong đêm hoặc phải lật mình qua lại trong giường mà không thể vào giấc.
• Thức giấc giữa đêm: Một dấu hiệu điển hình của mất ngủ là thức giấc vào ban đêm và không thể quay lại giấc ngủ. Điều này có thể do lo âu, đau đớn thể chất hoặc sự thay đổi trong các yếu tố môi trường (như tiếng ồn hoặc ánh sáng).

• Không cảm thấy sảng khoái sau khi thức dậy: Dù đã ngủ, tuy nhiên chỉ thường là giấc ngủ ngắn, khó khăn. Vậy nên người mất ngủ thường cảm thấy mệt mỏi và không sảng khoái sau khi thức dậy. Họ có thể cảm thấy mệt và buồn ngủ suốt cả ngày.
• Mệt mỏi, thiếu năng lượng: Ngay cả khi bạn đã ngủ, bạn vẫn cảm thấy không đủ sức lực, mệt mỏi và thiếu năng lượng suốt cả ngày. Điều này có thể khiến bạn gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như làm việc, học tập hay thậm chí là giao tiếp xã hội.
• Tâm trạng bất ổn: Mất ngủ kéo dài có thể làm tăng cảm giác lo âu, căng thẳng, cáu gắt, và dễ nổi giận. Bạn có thể cảm thấy dễ bị kích động hoặc cảm giác chán nản, thậm chí dẫn đến trầm cảm.
• Giảm khả năng tập trung và ghi nhớ: Mất ngủ làm giảm sự tỉnh táo và khả năng tập trung vào công việc hoặc các hoạt động hàng ngày. Bạn có thể cảm thấy đầu óc mơ màng, giảm khả năng giải quyết vấn đề và làm giảm hiệu quả công việc.
• Đau đầu và các vấn đề sức khỏe khác: Những người bị mất ngủ kéo dài có thể gặp các vấn đề như đau đầu, nhức mỏi cơ thể, hoặc thậm chí là các vấn đề về tiêu hóa. Tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như huyết áp cao, tiểu đường và bệnh tim mạch.
• Rối loạn cảm giác thèm ăn: Mất ngủ có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone trong cơ thể, dẫn đến cảm giác thèm ăn bất thường, đặc biệt là đối với các thực phẩm không lành mạnh. Điều này có thể dẫn đến tăng cân hoặc các vấn đề về cân nặng.

Tác hại của mất ngủ kéo dài

Mất ngủ kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn gây ra rất nhiều tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Dưới đây là một số tác hại chi tiết mà mất ngủ kéo dài có thể gây ra:

Rối loạn tâm lý

Tình trạng thiếu ngủ diễn ra trong một thời gian dài sẽ dẫn đến các vấn đề tâm lý. Trước hết, việc mệt mỏi do thiếu ngủ sẽ khiến con người ta trở nên dễ cáu gắt, khó chịu hơn. Nó khiến người ta thấy chán nản, thất vọng và tự ti. Người mất ngủ thường có xu hướng cảm thấy căng thẳng và khó kiểm soát cảm xúc. Nghiêm trọng hơn, nó còn gây ra các vấn đề tâm lý nặng nề như trầm cảm, rối loạn lo âu. Điều này càng về lâu dài sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe tinh thần của con người.

Sức đề kháng suy yếu

Việc thiếu ngủ có thể làm giảm khả năng của hệ thống miễn dịch đối phó với các vi khuẩn, virus và bệnh tật khác. Khi bạn không ngủ đủ giấc, cơ thể sẽ sản xuất ít hơn các tế bào bạch cầu hơn. Tế bào bạch cầu là những tế bào miễn dịch giúp chống lại nhiễm trùng. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như cảm lạnh, cúm và các bệnh nhiễm trùng khác. Ngoài ra, mất ngủ cũng có thể làm tăng mức độ cortisol, một hormone gây căng thẳng. Cortisol có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch và khiến bạn dễ bị nhiễm trùng.

Tác động đến ngoại hình

Việc mất ngủ có thể ảnh hưởng đến nhan sắc và ngoại hình của bạn. Khi bạn không ngủ đủ giấc, cơ thể sẽ sản xuất nhiều hơn các hormone gây căng thẳng, chẳng hạn như cortisol. Cortisol có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về da, chẳng hạn như mụn trứng cá, da khô và nếp nhăn.

Ngoài ra, mất ngủ cũng có thể làm giảm khả năng sản xuất collagen, là một loại protein giúp giữ cho da săn chắc và trẻ trung. Điều này có thể dẫn đến da lão hóa sớm, với các dấu hiệu như nếp nhăn, da chảy xệ và quầng thâm mắt. 

Tình trạng thiếu ngủ cũng dễ gây ra tăng cân và tăng nguy cơ béo phì. Điều là do sự thay đổi trong hormone đói và no. Nó sẽ dẫn đến sự thèm ăn và mất khả năng kiểm soát việc ăn uống.

Suy giảm hiệu suất làm việc

Mất ngủ làm giảm khả năng tập trung đáng kể. Từ đó làm ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các nhiệm vụ đòi hỏi sự tập trung và sáng tạo. Khả năng tư duy và xử lý thông tin cũng bị suy giảm khi cơ thể bị thiếu ngủ. Điều này dẫn đến việc làm việc chậm hơn và giảm năng suất. Ngoài ra nó còn làm suy giảm khả năng ghi nhớ và khả năng tập trung, ảnh hưởng đến trí nhớ ngắn hạn và dài hạn.

Hơn nữa, mất ngủ cũng dễ làm tăng nguy cơ sai sót trong công việc do khả năng tập trung kém. Vì vậy mà nó sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ. Thiếu ngủ cũng sẽ làm giảm khả năng tư duy logic và ra quyết định. Các quyết định được đưa ra lúc trạng thái tinh thần không tốt sẽ thiếu suy nghĩ, thiếu cân nhắc dẫn đến những kết quả không tốt.

Giảm khả năng phản xạ, tăng nguy cơ gây tai nạn

Việc thiếu ngủ trong lâu dài có thể làm tăng nguy cơ gây tai nạn. Khi bạn không ngủ đủ giấc, khả năng tập trung, phán đoán và phản xạ của bạn bị suy giảm. Đặc biệt là sự suy giảm trong khả năng phản xạ với các tình huống nguy hiểm. Điều này có thể dẫn đến việc bạn mắc sai lầm khi đang lái xe, vận hành máy móc hoặc thực hiện các công việc nguy hiểm khác. 

Một nghiên cứu của Hiệp hội Y khoa Mỹ cho thấy những người ngủ ít hơn 7 giờ mỗi đêm có nguy cơ gặp tai nạn giao thông cao hơn gấp 3 lần so với những người ngủ đủ giấc. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những người ngủ ít có nguy cơ bị tai nạn lao động cao hơn và có thể gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.

Tăng nguy cơ bệnh tim

Không ngủ đủ giấc trong một thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề tim mạch như tăng huyết áp, bệnh động mạch và nhồi máu cơ tim. Hệ thống tim mạch luôn rất cần thời gian để phục hồi và nghỉ ngơi. Quá trình này sẽ diễn ra khi đang ngủ. Vậy nên nếu bạn không ngủ được sẽ có thể ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của cơ thể.

Suy giảm chức năng tình dục

Mất ngủ kéo dài có thể dẫn đến suy giảm ham muốn tình dục, do sự thay đổi trong mức độ hormone và sự căng thẳng kéo dài. Những người mất ngủ thường cảm thấy mệt mỏi và thiếu năng lượng, điều này làm giảm khả năng tham gia vào các hoạt động tình dục.

Tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng mất ngủ kéo dài có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer. Khi thiếu ngủ, sự tích tụ của protein beta-amyloid trong não có thể gia tăng, điều này liên quan đến sự phát triển của bệnh Alzheimer.

Cách cải thiện và ngăn ngừa tình trạng thiếu ngủ

• Xây dựng thói quen ngủ đều đặn. Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời gian hàng ngày.
• Tạo môi trường ngủ thoải mái. Đảm bảo giường ngủ và môi trường xung quanh tối ưu về ánh sáng, tiếng ồn và nhiệt độ.
• Tránh sử dụng điện thoại, máy tính, TV ít nhất 1 giờ trước khi đi ngủ.
• Hạn chế caffeine và nicotin. Tránh sử dụng các loại chất kích thích vào buổi chiều tối.
• Tập thể dục giúp cải thiện giấc ngủ, nhưng hạn chế tập luyện vào buổi tối.
• Đọc sách, nghe nhạc nhẹ, tắm nước ấm có thể giúp thư giãn trước khi đi ngủ.
• Một số loại thảo dược như cây lạc tiên, hoa cúc,… có thể giúp thư giãn và cải thiện giấc ngủ.

Xem thêm: 5 cách tự nhiên chống mất ngủ 2023

Nhìn chung, mất ngủ kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Nếu bạn gặp vấn đề tương tự, hãy tìm kiếm sự tư vấn và khám bác sĩ để nhận được hướng dẫn chính xác và các biện pháp hỗ trợ điều trị thích hợp.

Xem thêm:

• Nguyên nhân nào dẫn đến mất ngủ?
• Mất ngủ uống gì? Top 7 thức uống giúp bạn ngủ ngon hơn